Με δύο παπούτσια πάνινα…
Στην καρδιά της Ηπείρου, προικισμένος με πανύψηλα καταπράσινα βουνά και ορμητικά ποτάμια ο Νομός Ιωαννίνων περιμένει τον απαιτητικό επισκέπτη για να τον μυήσει σε διαδρομές πρωτόγνωρες και εμπειρίες μοναδικές. Είναι μία από τις μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας με πλούσια πολιτιστική παράδοση και σύγχρονες αναπτυξιακές επιχειρήσεις. Η διάνοιξη της Εγνατίας οδού συνδέει οδικά τη δυτική με τη βόρεια και ανατολική Ελλάδα. Στην πόλη υπάρχουν δύο νοσοκομεία, εδρεύει το πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με 17 τμήματα και περίπου 20.000 φοιτητές.
http://www.360cities.net/image/pamvotis-lake-ioannina-epirus-greece?utm_campaign=clickback&utm_content=viewon360&utm_medium=embed_image&utm_source=embed#-252.42,21.04,92.4 (φώτο)
Το κάστρο
Το κάστρο των Ιωαννίνων χτίστηκε το 528 μ.Χ, μέσα στα πλαίσια του σχεδίου του αυτοκράτορα Ιουστινιανού για την οχύρωση του Βυζαντινού κράτους. Είναι το πιο αρχαίο βυζαντινό κάστρο, το οποίο την εποχή του Αλή Πασά αποτελούσε το μεγαλύτερο διοικητικό κέντρο ολόκληρης της Ελλάδας. Μέσα στο Κάστρο αναπτύχθηκαν τα ελληνικά γράμματα, εκεί έζησε ο Αλή Πασάς το μεγάλο του έρωτα με την κυρά-Βασιλική, εκεί ερωτεύτηκε την κυρά-Φροσύνη την ερωμένη του γιου του, εκεί δίδαξαν οι μεγάλοι δάσκαλοι του Γένους, εκεί σπούδασαν την τέχνη του πολέμου οι μεγάλοι οπλαρχηγοί.
Αυτό το ιστορικής σημασίας κάστρο αποτελείται από τέσσερα τμήματα: τον εξωτερικό περίβολο, τη Β.Δ. ακρόπολη με το Ασλάν Τζαμί, την Ν.Α. ακρόπολη με το Ιτς Καλέ και την Καστροπολιτεία, την παλαιά πόλη των Ιωαννίνων. Η έκταση μέσα στα τείχη του είναι 200 στρέμματα περίπου, έχει περίμετρο 2.000 μέτρων και πλάτος 10 μ.
Αυτό το ιστορικής σημασίας κάστρο αποτελείται από τέσσερα τμήματα: τον εξωτερικό περίβολο, τη Β.Δ. ακρόπολη με το Ασλάν Τζαμί, την Ν.Α. ακρόπολη με το Ιτς Καλέ και την Καστροπολιτεία, την παλαιά πόλη των Ιωαννίνων. Η έκταση μέσα στα τείχη του είναι 200 στρέμματα περίπου, έχει περίμετρο 2.000 μέτρων και πλάτος 10 μ.
Το Βυζαντινό μουσείο
Στεγάζεται σε κτίριο που ανοικοδομήθηκε στα ερείπια του σεραγιού του Αλή -Πασά, το οποίο καταστράφηκε ολοκληρωτικά το 1870 από πυρκαγιά. Το Μουσείο εγκαινιάστηκε το 1995 με σκοπό να διαφυλάξει τα ευρήματα της ευρύτερης περιοχής της Ηπείρου, που χρονολογικά καλύπτουν την παλαιοχριστιανική, βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο. Επίσης το Μουσείο, εκτός από την έκθεση των συλλογών του, αποτελεί και πολιτιστικό κέντρο, αφού φιλοξενεί μουσικές και θεατρικές εκδηλώσεις, περιοδικές εκθέσεις κλπ. Στις συλλογές του περιλαμβάνονται παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά γλυπτά, ευρήματα από την Άρτα, κεραμεικά, βιβλία, εικόνες και αξιόλογη συλλογη αργυροχοΐας. Την καλοκαιρινή περίοδο λειτουργεί κάθε Δευτέρα τις ώρες 12.00-19.00 και τις υπόλοιπες ημέρες 08.30-19.00. Το Μουσείο είναι προσβάσιμο σε ΑμεΑ.
Δημοτικό μουσείο
Στεγάζεται στο Ασλάν Τζαμί, που βρίσκεται στην Ακρόπολη των Ιωαννίνων εντός του Κάστρου, που χτίστηκε το 1618 από τον Ασλάν πασά. Στο Μουσείο εκτίθενται τοπικές ενδυμασίες, υφαντά, ξυλόγλυπτα, είδη αργυροχοϊας και άλλα, ενώ το έκθεμα που ξεχωρίζει είναι το Δαμασκηνό σπαθί του Γεωργίου Καραϊσκάκη. Επίσης στον περίβολο του μουσείου σώζονται τάφοι επιφανών Τούρκων, καθώς επίσης και ο τάφος του Ασλάν πασά. Ακόμη έξω από το Μουσείο βρίσκονται κανόνια και μπάλες της εποχής εκείνης. Ώρες λειτουργίας: Χειμερινή περίοδος: Καθημερινές 08.00 - 15.00 Σάββατο - Κυριακή 09.00 - 15.00 Θερινή περίοδος: Ανοιχτό κάθε μέρα από 08.00 - 20.00
Το έτος που ξέσπασε η Επανάσταση (1821), ο Σουλτάνος Selim III στην Κωνσταντινούπολη, θορυβημένος από την συνεχώς αυξανόμενη επιρροή του Αλή πασά και από πληροφορίες για πιθανή απόσχισή του από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, διέταξε τον αποκεφαλισμό του για προδοσία ενάντια στην Υψηλή Πύλη. Δυο χρόνια αργότερα δολοφονήθηκε από αξιωματούχους του Σουλτάνου στο νησί της λίμνης των Ιωαννίνων, όπου κατέφυγε για να αποφύγει τη θανατική καταδίκη. Στο Ίτς Καλέ, την ακρόπολη του κάστρου, υπάρχουν τα ερείπια του σεραγιού του Αλή Πασά, που καταστράφηκε από τον Οθωμανικό στρατό, το Φετίχιε τζαμί κτισμένο το 1597, η μαρμάρινη βάση του τάφου του Αλή Πασά, κάποια διασωζώμενα παλιά τουρκικά κτίσματα, κυρίως μαγειρεία, πύργοι φρουρών, πυριδιταποθήκες, σταύλοι αλόγων και κάποια κανόνια από αυτά που ήταν τοποθετημένα γύρω από το φρούριο. Σώζεται επίσης ένας πύργος των Νορμανδών που είχε ενσωματωθεί με το σεράϊ του Αλή Πασά. Το εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων κτίστηκε το 1918 πάνω στο θησαυροφυλάκιο του Αλή Πασά.
Η Παμβώτιδα
Η δεύτερη παλαιότερη λίμνη της Ευρώπης μετά τη λίμνη της Οχρίδας, γνωστή και ως λίμνη των Ιωαννίνων αποτελεί το καμάρι των Γιαννιωτών. Η πανέμορφη λίμνη στεφανώνεται από τα όρη Μιτσικέλι και τα ανατολικά αντερεισμάτων του Τομάρου, ή αλλιώς της Ολύτσικας, ενώ τη λεκάνη της γεμίζουν τα νερά κυρίως τριών πηγών, της Ντραμπάντοβας, του Σεντενίκου και της Κρύας, που αναβλύζουν και οι τρεις από τους πρόποδες του Μιτσικελίου, καθώς και χείμαρροι.
Δύο στοιχεία χαρακτηρίζουν τη λίμνη Παμβώτιδα: η χερσόνησος, όπου είναι χτισμένο το Κάστρο των Ιωαννίνων και το περίφημο Νησί της, ένα από τα ελάχιστα κατοικημένα νησιά λιμνών, καθώς και το μοναδικό πιθανότατα χωρίς όνομα, προφανώς επειδή δεν το χρειάζεται. Αρκεί να πεις το Νησί της Λίμνης, της Παμβώτιδας ή το Νησί των Ιωαννίνων κι όλοι καταλαβαίνουν για ποιο μιλάς.
Η υγρή Παμβώτιδα «ευθύνεται» για την υπέροχη χειμωνιάτικη ατμόσφαιρα που στολίζει τα Γιάννενα αλλά και για την αστραφτερή καλοκαιρινή εικόνα τους, όταν πάνω της στραφταλίζουν οι ακτίνες του ήλιου. Πρόκειται για ένα πανέμορφο τοπίο, στα πόδια κυριολεκτικά των Γιαννιωτών αλλά και των επισκεπτών των Ιωαννίνων, που δεν χορταίνουν τις βόλτες στις όχθες της.
Το ηπειρωτικό κλίμα που επικρατεί στα Γιάννενα ρίχνει τη θερμοκρασία κάθε χρόνο τους χειμερινούς μήνες έως τους 4-5 βαθμούς Κελσίου κατά μέσο όρο. Ωστόσο έχουν υπάρξει εποχές που το κρύο μετατράπηκε σε παγετός με αποτέλεσμα να παγώσει η Παμβώτιδα. Πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι το 1992, όταν οι Γιαννιώτες τη διάβαιναν από και προς το Νησί, με τα πόδια ή πάνω σε ποδήλατα.
Ο θρύλος αναφέρει ως χαρακτηριστική χρονολογία και το 1434, όταν ο Ντουραχάν πασάς, Μπεϊλέρμπεης της Ρούμελης, διέσχισε μαζί με το στρατό του την παγωμένη Παμβώτιδα, που ήταν καλυμμένη με χιόνι, πιστεύοντας ότι προχωρά σε στεριά. Ως δείγμα ευγνωμοσύνης για τη σωτηρία του λέγεται ότι έχτισε τη Μονή της Παναγίας Ντουραχάνη. Άλλες χαρακτηριστικές χρονολογίες, όπου μαρτυρείται πάγωμα της λίμνης των Ιωαννίνων είναι οι 1540, 1687, 1700, 1864, 1869, 1929 και 1959.
Ωστόσο υπάρχουν και άλλες ιστορίες που συνδέονται με την Παμβώτιδα και πρώτη και πιο πολυθρύλητη αλλά και τραγουδισμένη εκείνη που την ενώνει με τη μοίρα της Κυρά-Φροσύνης, της όμορφης Γιαννιώτισσας αρχόντισσας την οποία έπνιξε στα νερά της λίμνης μαζί με άλλες 16 γυναίκες ο Αλή Πασάς, ένα ακόμα θρυλικό πρόσωπο των Ιωαννίνων.
Τέλος στο " Χρονικό των Ιωαννίνων" των αρχών του 15ου αιώνα αναφέρεται και μία "ναυμαχία" με λέμβους και μονόξυλα το σωτήριο έτος 1379.
Τα γλυκά νερά της λίμνης των Ιωαννίνων απλώνονται σε μια επιφάνεια 23 τετραγωνικών χιλιομέτρων, ενώ το βάθος τους φτάνει κατά μέσο όρο τα 4-5 μέτρα, ενώ σε κάποια σημεία και τα 13 μέτρα. Αποτελεί μέρος ενός λεκανοπεδίου -που μαζί με τα Γιάννενα- βρίσκεται σκαρφαλωμένο σε ύψος 470 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Η λίμνη Παμβώτιδα έχει περίμετρο περίπου 33 χλμ, το μήκος της φτάνει σχεδόν τα 8 χλμ ενώ στο πιο πλατύ της σημείο φτάνει περίπου τα 5,5 χλμ.
Η λίμνη των Ιωαννίνων αποτελεί ένα εξαιρετικό και ευαίσθητο οικοσύστημα, το οποίο ανήκει στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών (NATURA 2000), «σπίτι» για τα σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας, όπως καραβίδες, γουλιανοί, κηπρίνοι, αγριόπαπιες, χέλια καθώς και πολλών αμφίβιων και μεταναστευτικών πουλιιών. Ταυτόχρονα αποτελεί μια σπουδαία πηγή ζωής, οικονομικής λόγω της αλιείας, για τα Γιάννενα ενώ αποτελεί κι ένα μοντέρνο κέντρο διεξαγωγής διεθνών αθλητικών διοργανώσεων, όπως σκι, κωπηλασία, καγιάκ-κανό κ.α.
Η Παμβώτιδα χρονολογείται από το 10.000 π.Χ. ενώ στις πηγές συναντάμε πρώτη φορά το όνομα της το 12ο αιώνα μ.Χ από τον Ευστάθιο, στα σχόλια που έγραψε για την Οδύσσεια. Επίσης αναφέρεται ως λίμνη, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, το Νησί και τη Χερσόνησο, χωρίς ωστόσο να προσδιορίζεται το όνομα της, στα «Κτίσματα», του Προκόπιου, ιστορικού του αυτοκράτορα Ιουστινιανού, το 527-528 μ.Χ., όπου περιγράφεται η σημαντική στρατηγική θέση του λεκανοπεδίου, που οδήγησε στην ίδρυση του Φρουρίου των Ιωαννίνων αλλά και της ίδιας της πόλης.
Την ομορφιά της Παμβώτιδας μπορείς να την απολαύσεις από το Κάστρο των Ιωαννίνων αλλά και από το ύψωμα Καστρίτσας, ενώ η θέα της θα σου κόψει την ανάσα μόλις περάσεις την έξοδο του Σπηλαίου του Περάματος, μετά το τέλος μιας ακόμα περιπέτειας που σε περιμένει στα Γιάννενα.
Το Νησί
Μια μικρή όαση πρασινάδας και γαλήνης καταμεσής της Παμβώτιδας, αντίκρυ στα Γιάννενα, είναι το Νησί. Δεν έχει άλλο όνομα και πιθανότατα δεν το χρειάζεται κιόλας, αφού όλοι το γνωρίζουν. Η αρχική του κατοίκηση δεν έχει σταθεί δυνατόν να επιβεβαιωθεί από τις πηγές, ωστόσο τα οκτώ μοναστήρια του, που ακόμα στέκουν όρθια, είναι αδιάψευστοι μάρτυρες του βυζαντινού και μεταβυζαντινού του παρελθόντος.
Σύμφωνα με την παράδοση, αν εξαιρέσουμε τους μοναχούς, οι πρώτοι κάτοικοι του Νησιού των Ιωαννίνων, πάτησαν το χώμα του το 17ο αι. προερχόμενοι από τη Μάνη, γεγονός που το φέρουν τιμητικά ακόμη και σήμερα οι κάτοικοι του. Μολονότι η κατοίκηση νησιών μέσα σε λίμνη είναι ένα σπάνιο φαινόμενο παγκοσμίως, περίπου 100 οικογένειες, έχουν επιλέξει να παραμένουν στο Νησί της Παμβώτιδας, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση λιγότερη των 10 λεπτών από τα Γιάννενα.
Εκτός από πολύ γνωστό ως περίφημο μοναστικό κέντρο του παρελθόντος το νησάκι έχει μείνει στην Ιστορία ως το μέρος, όπου δολοφονήθηκε ο κραταιός Αλής Πασάς ο Τεπελενλής. Πασάς στα Γιάννενα από τα τέλη του 18ου αι. έως το 1820 έπεσε νεκρός από τις σφαίρες των στρατιωτών του πανίσχυρου Χουρσίτ Πασά, που είχε εξαπολύσει εναντίον του αυτονομημένου πασά ο Σουλτάνος.
Ο Αλή Πασάς είχε βρει καταφύγιο στη μονή του Αγίου Παντελεήμονα στο Νησί, όπου περίμενε φιρμάνι από την Υψηλή Πύλη, με την αναστολή του, όπως με δόλο τον είχε κάνει να πιστέψει ο Χουρσίτ Πασάς, προκειμένου να τον πείσει να εγκαταλείψει το Κάστρο των Ιωαννίνων, το οποίο απειλούσε να ανατινάξει μαζί με όλους τους θησαυρούς του.
Σήμερα στη Μονή, η οποία χτίστηκε το 17ο αι. λειτουργεί λαογραφικό μουσείο, όπου αναπαρίσταται ένα προεπαναστατικό γιαννιώτικο αρχοντικό. Οι επισκέπτες μπορούν να δουν εκτός από τα σημαντικά και πολύ ενδιαφέροντα εκθέματα, πίνακες με την αναπαράσταση του Αλή Πασά, τους οποίους φιλοτέχνησαν Ευρωπαίοι περιηγητές του 18ου και 19ου αι. αλλά και στις τρύπες στο πάτωμα του α’ ορόφου απ’ όπου πέρασαν οι σφαίρες, που λάβωσαν θανάσιμα τον Αλή.
Εκτός από το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα, στο Νησί ο επισκέπτης μπορεί να επισκεφθεί τη μονή του Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπινών, του 13ου αι., ένα από τα σημαντικότερα μεταβυζαντινά ελληνικά μνημεία. Κτήτορες της μονής υπήρξαν όπως μαρτυρά και το όνομα της οι Φιλανθρωπινοί, μεγάλη οικογένεια του Βυζαντίου. Εκτός από τις πολύ όμορφες μεταβυζαντινές τοιχογραφίες, εντύπωση προκαλούν οι ολόσωμες τοιχογραφίες, που χρονολογούνται το 16ο αι. και απεικονίζουν επτά φιλοσόφους της Αρχαιότητας: Σόλωνα, Πλάτωνα, Αριστοτέλη, Θουκιδίδη, Πλούταρχο, Χείλωνα και Απολλώνιο.
Εκτός από τις δύο πολύ σπουδαίες αυτές μονές στο Νησί των Ιωαννίνων υπάρχουν ακόμη η μονή του Αγίου Νικολάου Στρατηγοπούλου, η μονή Ελεούσης των Γκιουμάτων (15ος αιώνας), η μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, η μονή Προφήτη Ηλία στην κορυφή του λόφου και η μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Το Νησί κατά καιρούς και ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας αλλά και μετά την απελευθέρωση υπήρξε φάρος της γνώσης καθώς λειτούργησαν αρκετές σχολές. Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε και τερματίστηκε οριστικά η μοναστική ζωή στο Νησί, η Αρχαιολογική Υπηρεσία φρόντισε για τα μνημεία ανακηρύσσοντας τα διατηρητέα, όπως και το ίδιο το νησάκι.
Μια επίσκεψη στο Νησί ωστόσο δεν προσφέρεται μόνο για περιήγηση στα μοναστήρια του καθώς η βόλτα στα πλακόστρωτα δρομάκια του θα σας μαγέψει. Μπορείτε να θαυμάσετε τα πετρόχτιστα σπιτάκια με τους καταπράσινους κήπους, αλλά και εκείνα που έχουν πρόσοψη προς τη λίμνη και διαθέτουν ιδιωτικά λιμανάκια. Τα υπέροχα πλατάνια και κυπαρίσσια του νησιού πρέπει να γνωρίζεται ότι έχουν φυτευτεί μόλις τον τελευταίο αιώνα, καθώς παλιότερα δεν υπήρχαν δέντρα και το νησί χρησιμοποιούνταν ως βοσκότοπος.
Οι κάτοικοι απασχολούνται με την αλιεία, οπότε είναι σίγουρο ότι τα ψάρια, κυρίως πέστροφες και χέλια, που θα φάτε στα ταβερνάκια του νησιού θα είναι φρεσκότατα, ενώ δεν αποκλείεται να τα επιλέξετε και μόνοι σας αν θέλετε από τα ενυδρεία. Παράλληλα εκτός από τα παραδοσιακά μεζεδάκια μαζί με το ουζάκι σας μπορείτε να απολαύσετε και βατραχοπόδαρα, που θεωρείται σπεσιαλιτέ της περιοχής.
Από τα καλαίσθητα μαγαζάκια με σουβενίρ που θα συναντήσετε μπορείτε να αποκτήσετε είδη λαϊκής τέχνης, ασημένια κοσμήματα και διακοσμητικά, για τα οποία είναι πασίγνωστα τα Γιάννενα, αλλά και τοπικά γλυκά και λικέρ, τα οποία μπορείτε επίσης να απολαύσετε στα καφενεδάκια, στην πλατεία.
Η επικοινωνία με τα Γιάννενα γίνεται με πλοιάρια και τα δρομολόγια είναι συχνότατα: ανά μισή ώρα το καλοκαίρι και ανά μία ώρα το χειμώνα.
Ξακουστά Ζαγοροχώρια
Τα πανέμορφα Ζαγοροχώρια είναι ένα δίκτυο από 46 χωριά σκορπισμένα πάνω στα βουνά βορειοανατολικά από την πόλη των Ιωαννίνων. Η λέξη Ζαγόρι πρωτοεμφανίστηκε σε έγγραφο του 1321 και σημαίνει "πίσω από τα βουνά". Είναι ένα από τα πολλά τοπωνύμια της Ηπείρου, που προέρχονται από τα Σλαβικά (από την πρόθεση Za που σημαίνει "πίσω" και το ουσιαστικό gora που σημαίνει "βουνό"). Τα Ζαγοροχώρια είναι φημισμένα για την απίστευτη φυσική ομορφιά τους, την ξεχωριστή αρχιτεκτονική τους και τη μακρά ιστορία τους. Και φυσικά όχι άδικα, αφού το συγκλονιστικό φυσικό τοπίο, η γραφικότητα κάθε χωριού ξεχωριστά και οι απεριόριστες δυνατότητες εξορμήσεων και παντός τύπου δραστηριοτήτων πραγματικά μαγεύουν και εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη. Είναι τόσα πολλά αυτά που μπορεί κανείς να θαυμάσει που σε μπορούμε να πούμε με σιγουριά τι είναι πιο εντυπωσιακό. Το μόνο που μπορούμε να πούμε στα σίγουρα είναι ότι δε θα πιστεύετε στα μάτια σας!
Το Ζαγόρι έχει έκταση περίπου 1.000 τ. χλμ και χωρίζεται σε τρία γεωγραφικά τμήματα: το Δυτικό, το Ανατολικό και το Κεντρικό Ζαγόρι. Κάθε τμήμα έχει τη δική του ξεχωριστή ομορφιά και ιστορία.
Δυτικό Ζαγόρι
Βρίσκεται βορειοδυτικά από τα Ιωάννινα και περιλαμβάνει τα υπέροχα ξακουστά χωριά της κοιλάδας του Βοϊδομάτη, που είναι το Μεγάλο και το Μικρό Πάπιγκο, η Αρίστη, ο Βίκος, ο Άγιος Μηνάς και το Μεσοβούνι.
Βρίσκεται βορειοδυτικά από τα Ιωάννινα και περιλαμβάνει τα υπέροχα ξακουστά χωριά της κοιλάδας του Βοϊδομάτη, που είναι το Μεγάλο και το Μικρό Πάπιγκο, η Αρίστη, ο Βίκος, ο Άγιος Μηνάς και το Μεσοβούνι.
Ανατολικό Ζαγόρι
Βρίσκεται βορειοανατολικά από τα Ιωάννινα και περιλαμβάνει όμορφα χωριά όπως: τα χωριά της κοιλάδας του Βάρδα (Γρεβενίτι, Ελατοχώρι, Μακρίνο, Φλαμπουράρι, Τρίστενο), τα χωριά της κοιλάδας του Ζαγορίτικου (Ανθρακίτης, Καρυές, Δόλιανη, Καβαλλάρι), την όμορφη Βοβούσα, τα χωριά Δεμάτι, Ιτέα, Πέτρα, Καστανώνα και τους συνοικισμούς Αγίας Παρασκευής και Ποταμιάς.
Κεντρικό Ζαγόρι
Βρίσκεται βόρεια από τα Ιωάννινα και περιλαμβάνει ξεχωριστά χωριά, όπως η Βίτσα, το Μονοδένδρι, τα γνωστά Βλαχοχώρια (Βρυσοχώρι, Ηλιοχώρι, Λάιστα), οι Κήποι, το Δίλοφο, οι Ασπράγγελοι και το Κουκούλι, το Καπέσοβο, το Τσεπέλοβο, το Σκαμνέλι και οι Νεγάδες, τα χωριά της κοιλάδας του Άνω Βίκου (Βραδέτο, Ελάτη, Ελαφότοπος, Άνω και Κάτω Πεδινά), καθώς και τα χωριά Δίκορφο, Μανασσή, Καλουτά, Διπόταμο, Φραγκάδες και Λεπτοκαρυά.
Η Οροσειρά της Πίνδου.
Η Πίνδος είναι η μεγαλύτερη οροσειρά της Ελλάδας. Κυριαρχεί σχεδόν σ' ολόκληρη την δυτική Ελλάδα και ουσιαστικά αποτελεί συνέχεια των Ιλλυρικών και Δαλματικών οροσειρών. Η οροσειρά της Πίνδου χωρίζεται σε μικρότερες οροσειρές και βουνά, τα οποία χωρίζονται μεταξύ τους από χαράδρες ή κοιλάδες ποταμών. Τα σημαντικότερα βουνά που αποτελούν την οροσειρά της Πίνδου είναι ο Σμόλικας, τα Αθαμανικά Όρη, ο Γράμμος, η Τύμφη, τα Άγραφα, ο Λάκμος και άλλα.
Συχνά ως Πίνδος αναφέρεται η ορεινή περιοχή των νομών Τρικάλων, Γρεβενών και Ιωαννίνων. Αυτή η περιοχή αποτελεί την κυρίως Πίνδο και χωρίζεται στην Βόρεια και την Νότια Πίνδο.
Βόρεια Πίνδος
Ως βόρεια Πίνδος αναφέρεται το τμήμα της οροσειράς που καταλαμβάνει τον νομό Γρεβενών και ένα μέρος του νομού Ιωαννίνων. Αποτελείται από τους ορεινούς όγκους βόρεια του αυχένα της Κατάρας. Οι ψηλότερες κορυφές της βόρειας Πίνδου είναι η Βασιλίτσα (2.249 μέτρα) και ο Λύγκος (2.177 μέτρα). Στην βόρεια Πίνδο βρίσκεται ο εθνικός δρυμός Πίνδου, στην περιοχή της Βάλια Κάλντα. Από την βόρεια Πίνδο πηγάζουν οι ποταμοί Άραχθος και Αώος
Νότια Πίνδος
Ως νότια Πίνδος αναφέρεται το τμήμα της οροσειράς που καταλαμβάνει τον νομό Τρικάλων και ένα μέρος του νομού Ιωαννίνων. Αποτελείται από τους ορεινούς όγκους νότια του αυχένα της Κατάρας. Ανατολικά καταλήγει στον Θεσσαλικό κάμπο ενώ νότια συναντάει την οροσειρά των Αγράφων. Οι ψηλότερες κορυφές της νότιας Πίνδου είναι η Τριγγία (2.204 μέτρα) και το Αυγό (2.146 μέτρα). Από την νότια Πίνδο πηγάζουν οι ποταμοί Αχελώος και Πηνειός
Ως βόρεια Πίνδος αναφέρεται το τμήμα της οροσειράς που καταλαμβάνει τον νομό Γρεβενών και ένα μέρος του νομού Ιωαννίνων. Αποτελείται από τους ορεινούς όγκους βόρεια του αυχένα της Κατάρας. Οι ψηλότερες κορυφές της βόρειας Πίνδου είναι η Βασιλίτσα (2.249 μέτρα) και ο Λύγκος (2.177 μέτρα). Στην βόρεια Πίνδο βρίσκεται ο εθνικός δρυμός Πίνδου, στην περιοχή της Βάλια Κάλντα. Από την βόρεια Πίνδο πηγάζουν οι ποταμοί Άραχθος και Αώος
Νότια Πίνδος
Ως νότια Πίνδος αναφέρεται το τμήμα της οροσειράς που καταλαμβάνει τον νομό Τρικάλων και ένα μέρος του νομού Ιωαννίνων. Αποτελείται από τους ορεινούς όγκους νότια του αυχένα της Κατάρας. Ανατολικά καταλήγει στον Θεσσαλικό κάμπο ενώ νότια συναντάει την οροσειρά των Αγράφων. Οι ψηλότερες κορυφές της νότιας Πίνδου είναι η Τριγγία (2.204 μέτρα) και το Αυγό (2.146 μέτρα). Από την νότια Πίνδο πηγάζουν οι ποταμοί Αχελώος και Πηνειός
Σημαντικότερα βουνά – κορυφές της Πίνδου θεωρούνται οι: Σμόλικας (2.637 μ.) Τύμφη-Γκαμήλα (2.497μ.), Περιστέρι ή Λάκμος (2.295μ.), Νεμέρτσικα (2.209 μ.), Μαυροβούνι - Φλέγγα ( 2.160μ) το Μιτσικέλι (1811μ.).
Το Ιεροδιδασκαλείο Βελλάς, φάρος Ελληνισμού και Ορθοδοξίας...
Η Μονή βρίσκεται στο Καλπάκι Ιωαννίνων και ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα. Βρίσκεται πολύ κοντά στην τοποθεσία της αρχαίας πόλης «Παλιοβελλά», που γνώρισε μεγάλη ακμή κατά τη βυζαντινή περίοδο. Ως το 1713 αποτελούσε έδρα της Επισκοπής. Διαθέτει υπέροχη θέα και σε κοντινή απόσταση βρίσκεται η πηγή Βελλάς του ποταμού Καλαμά.
Η Μονή Βελλάς είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Το 1863 έγινε Σταυροπηγιακή και το 1885 μετατράπηκε σε ενοριακή. Είχε δε μετόχι τη Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρα στη Ρουμανία. Το 1936 ενώθηκε με τη Μητρόπολη Δρυϊνουπόλεως και Πωγωνιανής και σήμερα είναι ενταγμένη στη Μητρόπολη Ιωαννίνων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η μονή απετέλεσε από το 13ο αιώνα και για 400 χρόνια περίπου μεγάλο πνευματικό κέντρο, ενώ διέθετε και μεγάλη περιουσία. Ερημώθηκε το 1817, αφού οι μοναχοί αρνούμενοι να δώσουν την περιουσία τους στον Αλή πασά των Ιωαννίνων, μετέβησαν στην Κέρκυρα.
Στη Μονή Βελλάς από το 1911 ως το 1989 λειτούργησε Ιεροδιδασκαλείο, όπου σπούδαζαν όσοι ήθελαν να γίνουν δάσκαλοι ή ιερείς, με φροντίδα του τότε Μητροπολίτου Ιωαννίνων Σπ. Βλάχου. Σήμερα λειτουργεί σε άλλο κτίριο Εκκλησιαστικό λύκειο με οικοτροφείο.
Το καθολικό της μονής είναι χτισμένο σε μορφή τρίκλιτης βασιλικής και όπως μας πληροφορεί σχετική επιγραφή χτίστηκε το 1745 και οι αγιογραφίες του είναι έργα των Κωνσταντίνου, Ιωάννη και Αναστασίου.
Αξιόλογες είναι οι αγιογραφίες των Ελλήνων φιλοσόφων που απεικονίζονται εδώ. Το τέμπλο είναι ξυλόγλυπτο και επίχρυσο δεμένα με αριστουργηματική τεχνική. Η μονή πανηγυρίζει στις 8 Σεπτεμβρίου.
Στις εγκαταστάσεις της Μονής που φέτος γιορτάζει τα 100 χρόνια απο την ίδρυση του ιεροδιδασκαλείου λειτουργεί η Ανώτατατη Εκκλησιαστική Ακαδημία ως (ΑΕΙ) με δύο Προγράμματα (Τμήματα) Σπουδών: α) Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών (με οκτώ εξάμηνα σπουδών), και β) Πρόγραμμα Εκκλησιαστικής Μουσικής και Ψαλτικής (με οκτώ εξάμηνα σπουδών), στα οποία εισαγάγονται φοιτητές και φοιτήτριες μέσω πανελληνίων εξετάσεων.
Η Μάχη του Καλπακίου.
Στις 5.30 το πρωί της 28ης Οκτωβρίου, σκοτάδι ακόμη, οι άνδρες τμημάτων της VIII Μεραρχίας είδαν απέναντί τους να ανάβουν χιλιάδες φλογίτσες και αμέσως μετά να σκάνε οβίδες που τίναζαν στον αέρα τα οχυρωματικά έργα του στρατηγού. Οι Ιταλοί είχαν ξεκινήσει με τον «φραγμόν πυρός» ο οποίος προηγείται της επίθεσης. Αμέσως μετά ακούστηκαν οι ερπύστριες των τεθωρακισμένων αρμάτων, των «Κενταύρων», το κροτάλισμα των πυροβόλων και οι πεζικάριοι της «Σιένα» και της «Φεράρα» ξεχύθηκαν σε πυκνούς σχηματισμούς. Με το χάραμα της πρώτης ημέρας του πολέμου από τις βάσεις στην Αλβανία άρχισαν να απογειώνονται τα ιταλικά αεροπλάνα και να βομβαρδίζουν την Ήπειρο. Μπροστά σε αυτή την τρομερή επίθεση οι άνδρες του Κατσιμήτρου αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν προς την κύρια γραμμή άμυνας, δηλαδή το Καλπάκι.
Την 1η και στις 2 Νοεμβρίου οι Ιταλοί επιχείρησαν να μπουν στα στενά του Καλπακίου. Οι Έλληνες όμως ήταν αποφασισμένοι να μην τους αφήσουν να περάσουν. Το πρωί της 2ας Νοεμβρίου τα ιταλικά βομβαρδιστικά εξαπέλυσαν σφοδρή επίθεση. Βομβάρδισαν ακόμη και τα Γιάννενα σκοτώνοντας αμάχους. Το μεσημέρι με έναν «φραγμό πυροβολικού» οι Ιταλοί επιτίθενται με μεγάλες δυνάμεις στο Καλπάκι. Ο Κατσιμήτρος όμως με τους άνδρες του τούς περιμένει. Η ιταλική επίθεση καθηλώθηκε από τα πυρά του ελληνικού πυροβολικού και πεζικού. Ωστόσο οι Ιταλοί με τη βοήθεια ενός τάγματος Αλβανών κατέλαβαν το ύψωμα της Γκραμπάλας, το οποίο, μολονότι βρισκόταν εκτός της αμυντικής περιμέτρου του Καλπακίου, ήταν στρατηγικά απαραίτητο για την έκβαση των επιχειρήσεων γιατί δέσποζε των στενών. Τα ξημερώματα της επομένης το ύψωμα ανακαταλήφθηκε από τους Έλληνες, αλλά μετά από λίγο το ξαναπήραν οι Ιταλοί και μετά πάλι το κατέκτησαν οι Έλληνες. Αυτές οι «καντρίλιες» Ελλήνων και Ιταλών στην Γκραμπάλα συνεχίστηκαν ώσπου έληξε η μεγάλη μάχη στο Καλπάκι.
Στις 3 Νοεμβρίου από τα προκεχωρημένα παρατηρητήρια της VIII Μεραρχίας στάλθηκε στον Σταθμό Διοικήσεως το μήνυμα ότι «εχθρική φάλαγξ αρμάτων εκκινεί επί της οδού από Δολιανά προς Καλπάκι». Πράγματι, μοιρασμένοι σε δύο φάλαγγες, 30 αρμάτων η μία και 50 αρμάτων η άλλη, οι «Κένταυροι» εφόρμησαν πλησιάζοντας σε απόσταση βολής από τους ταμπουρωμένους Ελληνες που τους περίμεναν.
Οι πρώτες ομοβροντίες από τα ελληνικά πυροβόλα αιφνιδίασαν τους Ιταλούς, οι οποίοι στη συνέχεια δέχθηκαν την επίθεση του «αντιαρματικού συγκροτήματος», το οποίο απετελείτο από τέσσερα αντιαρματικά όλα κι όλα. Εννέα τεθωρακισμένα άρματα των «Κενταύρων» αχρηστεύονται. Όρθιοι έξω από τα χαρακώματα οι έλληνες στρατιώτες αλάλαζαν «Αέρααα!», ιαχή που πρωτακούστηκε στο Καλπάκι και έμελλε να τρομοκρατεί τους αντιπάλους καθ όλη τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου.
Ως τις 8 Νοεμβρίου οι Ιταλοί έκαναν πολλές σφοδρές προσπάθειες να καταλάβουν το Καλπάκι και να περάσουν από εκεί. Δεν τα κατάφεραν όμως και στις 9 Νοεμβρίου το πήραν απόφαση ότι το μέτωπο στο Καλπάκι δεν σπάει και υποχώρησαν. Η άρτια σχεδιασμένη επίθεση των Ιταλών εναντίον της Ηπείρου είχε αποτύχει εντελώς.
Πηγές- Σύνδεσμοι-Παραπομπές.
